Το εικονοστάσι του σπιτιού μας και τι πρέπει να περιλαμβάνει 

To εικονοστάσι του σπιτιού μας είναι το σημαντικότερο σημείο της οικιακής και οικογενειακής μας ζωής, εκεί που χτυπάει η «καρδιά» της Πίστης μας όταν προσευχόμαστε, όταν ζητούμε ή εξομολογούμαστε κάτι από τον Κύριο, την Παναγία μας ή τους Αγίους Πατέρες μας. Εκεί οι «Άγιες Εικόνες» στέκονται με τόση δύναμη και εμψυχώνουν, ενδυναμώνουν και θεραπεύουν κάθε πιστό που εκφράζει τη λατρεία, την πίστη ή τη μετάνοιά του στον Θεό. Γι’ αυτό τις συναντάμε σε κάθε σπίτι Ορθόδοξου Χριστιανού και συχνά και σε κάθε δωμάτιο.

Γιατί έχουμε εικονοστάσι

Τα εικονοστάσια μπήκαν στα σπίτια των Χριστιανών από τα πρώτα χρόνια της Χριστιανικής ζωής γιατί με αυτό τον τρόπο ο άνθρωπος μιμείται τον Δημιουργό του και εκφράζει την ευγνωμοσύνη του στο Θεό.

Η ιστορία τους ξεκινάει από τα χρόνια του Κυρίου μας, με το «Άγιον Μανδήλιον», δηλαδή τη μορφή του Χριστού σε κάποιο ύφασμα, που την αποτύπωσε ο ίδιος ο Κύριός μας.

Επίσης έχομε «Αχειροποίητη Εικόνα της Παναγίας», όταν ακόμη ζούσε η ίδια, σε μια εκκλησία της Λύδδας (πόλις δυτικά της Ιερουσαλήμ), την οποία αναφέρει ο Άγιος Ανδρέας Κρήτης, ότι υπήρχε ακόμη στην εποχή του. 

Η Εκκλησία μας με την οριστική αναστήλωση των εικόνων (847 μ.χ.) επί Θεοδώρας της Βασιλίσσης, νομοθέτησε την προσκύνηση των Ιερών Εικόνων, θεολογώντας και λέγοντας ότι η τιμή μεταβαίνει στο εικονιζόμενο πρόσωπο, δηλαδή τον Χριστό, την Παναγία και τους Αγίους.

Τι περιλαμβάνει

Σε κάθε Ορθόδοξο σπίτι πρέπει να υπάρχει εικονοστάσι με Την εικόνα του Χριστού, εικόνα της Παναγίας και την εικόνα του Αγίου που ιδιαίτερα τιμά ή οικογένεια.

Μια εικόνα δηλαδή στην οποία εικονίζεται ό Άγιος τού οποίου το όνομα φέρει ό οικοδεσπότης ή τα μέλη της οικογένειας ή μια εικόνα πού έρχεται κληρονομιά από το παρελθόν, όχι ως οικογενειακό κειμήλιο, αλλά ως ζωντανό κομμάτι της πίστης που μεταλαμπαδεύεται από γενιά σε γενιά. 

Στο δωμάτιο του ορθόδοξου ζευγαριού υπάρχουν τα στέφανα μέσα σε κασετίνα με εικόνα τού Χριστού και της Παναγίας, υπάρχει όμως και ο Εσταυρωμένος πάνω από κάθε κρεβάτι όλων των μελών της οικογενείας.

Στο δωμάτιο των αγοριών εικόνες με τούς Αγίους πού έχουν τα ονόματα τους και στο δωμάτιο των κοριτσιών αντιστοίχως. Ακόμα κάπου πρέπει να υπάρχει το εικονοστάσι της οικογένειας με το καντήλι αναμμένο.

Η προφορά τους

Οι εικόνες συμπληρώνουν και αποτελούν σημείο αναφοράς της επαφής και επικοινωνίας μας με τον Θεό παράλληλα με την ανάγνωση της Αγίας Γραφής. Ο γραπτός και προφορικός λόγος του Θεού μεταφέρεται στον πιστό μέσω του κηρύγματος στην Εκκλησία ή της ανάγνωσης των πατερικών κειμένων ενώ η εικόνα αποδίδει τον ορατό λόγο του Θεού. 

Δηλαδή όταν βλέπουμε την εικόνα της Σταυρώσεως, έχουμε μπροστά μας το γεγονός της Σταυρώσεως. Όταν βλέπουμε την εικόνα του Αγίου Δημητρίου, έρχεται στη σκέψη μας το μαρτύριο του Αγίου. Με αυτό τον τρόπο ξαναθυμίζει ή εικόνα την πίστη της Εκκλησίας μας, την πίστη πού θέλει τον Χριστιανό να νιώθει εγγύτητα προς το εικονιζόμενο πρόσωπο.

Οι εικόνες μας θυμίζουν τη ζωή του Χριστού, το κήρυγμά του, τα θαύματα Του, τις ευλογίες Του στα παιδιά, τη δράση Του, τον Μυστικό Δείπνο και τόσα άλλα.

Η εικόνα της Θεοτόκου μας θυμίζει ότι Εκείνη είναι ή Μητέρα όλων μας. Είναι αυτή πού πρεσβεύει κάθε στιγμή στον Χριστό, τον Υιό της, για τη σωτηρία μας. Ό λαός μας την τιμά ξεχωριστά με τόσους ιερούς Ναούς και εκλεκτή εικονογραφία.

Οι εικόνες στα δωμάτια των παιδιών ομιλούν για τη ζωή και το έργο του Αγίου πού φέρουν το όνομα του και πού ό πατέρας και ή μάνα το επαναφέρουν στη μνήμη τους περιγράφοντας τον βίο του Αγίου.

Δεν είναι διακόσμηση, είναι ιερό αντικείμενο

Οι Χριστιανοί δεν πρέπει να αντιμετωπίζουν τις εικόνες σαν διακοσμητικά αγαθά αλλά σαν καλαίσθητα ιερά αντικείμενα από θεόπνευστους δημιουργούς, αγιογράφους καλλιτέχνες.

Οι εικόνες υπενθυμίζουν στους Πιστούς την ύπαρξη των Αγίων, «αυτό το σύννεφο από μάρτυρες», που απεικονίζονται για να εμψυχώνουν και να αποτρέπουν από την αμαρτία. 

Οι εικόνες μας φέρνουν σε επαφή με τα εικονιζόμενα πρόσωπα, και αυτά τα πρόσωπα, οι Άγιοι, μάς ακούν, βλέπουν και πρεσβεύουν για τα αιτήματα των προσευχομένων. 

Οι φύλακες του σπιτιού

Οι εικόνες είναι οι φύλακες του σπιτιού και τού ήθους του σπιτιού μας και του ήθους των μελών της οικογένειας.

Ό επισκέπτης βλέπει τις εικόνες, αντιλαμβάνεται την πίστη της οικογένειας και προσαρμόζει κατά την επίσκεψη του τα λόγια του και τη συμπεριφορά του προς την πίστη και το ήθος αυτής της οικογένειας. Αυτό είναι ή ασφάλεια της οικογενείας. Και την προσφέρουν οι εικόνες με την παρουσία τους.

Πώς να κρεμάσετε τα εικονίδια στο σπίτι;

Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι η εικόνα δεν είναι ένα εικαστικό έργο, ένα διακοσμητικό, αλλά ένα ιερό, μια εικόνα ενός ιερού, που δεν σχετίζεται με την καθημερινή ζωή. Μέσα από την εικόνα, δημιουργείται μια θαυματουργή σύνδεση μεταξύ του υλικού κόσμου και της πνευματικής ζωής, του πνευματικού αόρατου κόσμου του Ουρανού. Η εικόνα μας βοηθά να επικοινωνούμε προσεκτικά και με ευλάβεια με τον Θεό και τους Αγίους Του, οπτικά συγκεντρώνοντας το βλέμμα στην ιερή εικόνα, μας βοηθούν να συγκεντρωθούμε στις σκέψεις, να εστιάσουμε στην προσοχή μας  και να ενισχύσουμε την πνευματική ώθηση.

Το «κόκκινο» κάθε σπιτιού

Τα εικονίδια που βρίσκονται στο σπίτι πρέπει να είναι αφιερωμένα. Συνιστάται η τοποθέτηση των εικονιδίων στην ανατολική πλευρά, στη γωνία του δωματίου. Συνήθως τα εικονίδια τοποθετούνται σε ειδικά διαμορφωμένο ράφι. Στην παλιά γωνιά του σπιτιού, όπου βρίσκονταν οι εικόνες, που ονομάζονταν κόκκινο, που σημαίνει "όμορφο". Μπαίνοντας στο σπίτι, ο άνθρωπος στράφηκε προς τα εικονίδια και έκανε το σημάδι του σταυρού, χάρη στον Θεό για τα πάντα.

Η κόκκινη γωνία έγινε αντιληπτή ως σύμβολο του ναού στο σπίτι, της οικογένειας - της "μικρής εκκλησίας". Όταν κάποιος, για παράδειγμα λόγω ασθένειας, δεν είχε την ευκαιρία να επισκεφθεί το ναό, προσευχόταν στο σπίτι μπροστά από τις εικόνες λίγο περισσότερο από ό, τι υποτίθεται.

Δίπλα στο εικονοστάσι δεν πρέπει να βρίσκονται διακοσμητικά αντικείμενα κοσμικής φύσης - φωτογραφίες, αγγεία, ειδώλια, πίνακες ζωγραφικής, αφίσες, αφίσες περιοδικών και ούτω καθεξής. Όλα αυτά αντανακλούν τον φυσικό, υλικό κόσμο, τέτοιες εικόνες είναι στιγμιαίες και δεν ανταποκρίνονται στον σκοπό των ιερών εικόνων. Το τέμπλο μπορεί να διακοσμηθεί μόνο με φρέσκα λουλούδια (εκτός από κάκτους και άλλους "φρικιασμούς") ή κλαδιά ιτιάς.

Οι ειδήμονες της αρχαιότητας μπορούν να πλαισιώσουν εικόνες που είναι κεντημένες με πετσέτες. Δίπλα στο τέμπλο, μπορείτε να κρεμάσετε εικόνες από ναούς, απόψεις για τους Αγίους Τόπους, γαλήνια τοπία και ούτω καθεξής. Είναι σημαντικό όλα αυτά τα είδη να μην περιέχουν επιθετικότητα από μόνα τους, να μην αποσπούν το βλέμμα σας από το τέμπλο και να κρέμονται σε σχετική απόσταση από αυτό.

Η εικόνα του Σωτήρος

Η εικόνα του Σωτήρος πρέπει να στέκεται στην κορυφή και στο κέντρο (Σωτήρας, Όχι Παντοδύναμος, Παντοδύναμος Σωτήρας ή άλλος). Αυτό είναι το σημασιολογικό κέντρο του τέμπλου. Με την ευκαιρία, δεν είναι επιθυμητό τα υπόλοιπα εικονίδια να είναι μεγαλύτερα από τον Σωτήρα. Στα αριστερά του Σωτήρα βρίσκεται η Μητέρα του Θεού με το μωρό, όπως και στο κλασικό τέμπλο. Πάνω από αυτές τις δύο εικόνες μπορείτε να τοποθετήσετε μόνο μία εικόνα - την Αγία Τριάδα ή τη Σταύρωση. Και με τη σειρά του, ολόκληρο το τέμπλο πρέπει να στεφανωθεί με ένα σταυρό. Σταυροί βρίσκονται επίσης στις πόρτες.

Δεν είναι οικογενειακό κειμήλιο, αλλά πηγή ζωής 

Εάν υπάρχει μια ιδιαίτερα σεβαστή, κληρονομική εικόνα στην οικογένεια, τότε μπορεί να τοποθετηθεί στο κέντρο του εικονοστασίου του σπιτιού. Αλλά, όπως ήδη αναφέρθηκε, δεν πρέπει να είναι πάνω από τις δύο υποχρεωτικές εικόνες.