Γιατί είναι τόσο σημαντική η Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Σίμωνος Πέτρας;

Η Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Σίμωνος Πέτρας, που ονομάζεται και Σιμωνόπετρα, είναι μια από τις πολύ σπουδαίες 20 Μονές του Αγίου Όρους και κατατάσσεται 13η στην ιεραρχική τάξη των αθωνικών μονών. Βρίσκεται σε υψόμετρο 300 μ. από τη θάλασσα πάνω σε έναν μεγαλοπρεπή βράχο από γρανίτη. Η Μονή είναι ένα από τα τολμηρότερα οικοδομήματα της βυζαντινής μηχανικής, καθώς αποτελεί ένα επταώροφο πυργωτό κτίριο. Το Καθολικό της Μονής είναι αφιερωμένο στη Γέννηση του Χριστού.

Η Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας έχει συνεχή ιστορικό βίο 8 περίπου αιώνων από την ίδρυσή της το 1254 μ.Χ. Ιδρυτής της Μονής είναι ο όσιος Σίμων ο Μυροβλύτης, από τον οποίο έλαβε αργότερα και την προσωνυμία Πέτρα του Σίμωνος ή Σιμωνόπετρα. Αποτελεί ένα θαύμα στη Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή αρχιτεκτονική.

Οι πυρκαγιές και η αναγέννηση της Μονής

Μια γενναία χορηγία του Σέρβου δεσπότη Ιωάννη Ούγγλεση, νέου κτήτορα, το 1368, έδωσε τη δυνατότητα αύξησης και ανακαίνισης των κτισμάτων, με πύργους, κελιά, αρσανάδες και άλλους βοηθητικούς χώρους. Ο κεντρικός Ναός της Μονής εξωραϊσθηκε και πλουτίσθηκε με κειμήλια, εικόνες, βιβλία, χρυσοκεντήματα και πλούσια σκεύη. Αιώνες ιδιαίτερης δημιουργίας και πνευματικής άνθησης θεωρούνται ο 14ος, ο 19ος και ο 20ός.

Οι καλές σχέσεις που αναπτύχθηκαν µμεταξύ της Μονής και των ηγεμόνων της Βλαχίας στα χρόνια της Τουρκοκρατίας µμπόρεσαν να κάνουν δυνατή την ανακαίνισή της. Ωστόσο, το 1622 πυρκαγιά προκαλώντας ζημιές. Τον 17ο αιώνα από κοινόβιο η Σιμωνόπετρα έγινε ιδιόρρυθμο. Αν και ποτέ δεν λεηλατήθηκε από πειρατές, η αβάσταχτη φορολογία των Τούρκων οδήγησε τη Μονή σε παρακμή και ερήμωση. Με τις αγωνιστικές προσπάθειες του ιερομονάχου Ιωάσαφ από την Μυτιλήνη, η Ασηµόπετρα (ονομασία της Σιµωνόπετρας στα χρόνια της Τουρκοκρατίας) επαναλειτούργησε στα τέλη του 18ου αιώνα. Τον 19ο αιώνα ανεγέρθηκε το πολυώροφο κτίριο της νότιας πλευράς.

Στη δύση του ίδιου αιώνα, το 1891, µια καταστροφική πυρκαγιά έμελλε να αφανίσει και πάλι παλαιότερες κτηριακές εγκαταστάσεις και κειμήλια. Στον προηγούμενο αιώνα η Σιμωνόπετρα διήλθε µια φάση ανάκαμψης και αύξουσας ακτινοβολίας στον ορθόδοξο χώρο, ιδίως µε την απελευθέρωση του Αγίου Όρους από τους Τούρκους και τη φωτισμένη καθοδήγηση των ηγουμένων της Νεοφύτου, Ιωαννικίου και Ιερωνύμου. Στη δεκαετία του '50 άρχισε µια περίοδος παρακμής και το 1963 κατά τον εορτασμό της χιλιετηρίδας της Μοναστικής πολιτείας του Άθω οι προβλέψεις παρέμεναν δυσοίωνες. Στη δεκαετία του  '70 παρατηρείται µια σταδιακή αναβίωση του αγιορείτικου μοναχισμού. Το 1973 στη Σιμωνόπετρα ήρθε και εγκαταστάθηκε µια νέα εικοσαμελής αδελφότητα από τα Μετέωρα.

Η πλούσια συλλογή της Μονής

Παρά τις ιστορικές περιπέτειες, η Σιμωνόπετρα κατέχει σήμερα σημαντική συλλογή κειμηλίων, πλουσιότατο αρχείο (30.000 έγγραφα) και βιβλιοθήκη (200 χειρόγραφα και 50.000 έντυπα), άγια λείψανα και αξιόλογα αντικείμενα λατρείας.

Κεντρικό ρόλο στη διατήρηση της Μονής διαδραμάτισαν τα Μετόχια της, τα οποία αποτελούσαν διοικητικά εξαρτήματά της και βρίσκονταν σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας και της Ρουμανίας. Σήμερα λειτουργούν 7 μετόχια στον ελλαδικό χώρο και 3 στη Γαλλία. Η Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας, ή απλώς Σιμωνόπετρα, αναμφίβολα αποτελεί το τολμηρότερο κτίσμα του Αγίου Όρους.

Τα μετόχια της Ιεράς Μονής Σίμωνος Πέτρας

Η µονή της Σίμωνος Πέτρας είχε αρκετά μετόχια µε εύφορες γεωργικές εκτάσεις. Το παλαιότερο φαίνεται να είναι το Πετριώτικο της Σιθωνίας. Σήμερα γνωστότερα είναι ο Άγιος Χαράλαμπος στη Θεσσαλονίκη, της Αναλήψεως στην Αθήνα, η γυναικεία Ιερά Μονή του Ευαγγελισμού στην Ορµύλια Χαλκιδικής και άλλα τρία στη Γαλλία. Αξίζει να αναφέρουμε και το μετόχι του Μιχαήλ-Βόδα στο Βουκουρέστι, το οποίο αφιερώθηκε στη Σιμωνόπετρα το 1566 και δημεύθηκε από τη Ρουμανική κυβέρνηση το 1863.

Η Σιμωνόπετρα δεν ανήκει στα μοναστήρια που συναντούμε αυτοτελή ευδιάκριτα οικοδομήματα, λόγω της στενότητας του χώρου. Το Καθολικό της µονής, αφιερωμένο στη Γέννηση του Χριστού, στην αρχική του μορφή κατασκευάστηκε περί το 1600, ενώ η σημερινή του διαμορφώθηκε µετά την πυρκαγιά του 1891. H µονή έχει 4 παρεκκλήσια και 8 εξωκλήσια.

Στο αρχείο του μοναστηριού φυλάγεται πλήθος εγγράφων ελληνικών, τουρκικών και ρουμανικών, καθώς επίσης επιγραφές, μουσικά και άλλων ειδών χειρόγραφα. Στα όσα αναφέραμε θα πρέπει να προσθέσουμε και τα έντυπα βιβλία. Είναι αναγκαίο, ωστόσο, να σημειώσουμε ότι στο σύνολό του σχεδόν το αρχειακό υλικό είναι μεταβυζαντινό.

Το χέρι της Αγίας Μαρίας Μαγδαληνής Μυροφόρου

Στο σκευοφυλάκιο φυλάγεται ένας θησαυρός έργων τέχνης, αποτελούμενος από εικόνες, άμφια, αργυρά, αντιμήνσια, σφραγίδες και χαρακτικά. Όμως το πιο σπουδαίο κειμήλιο της Σιµωνόπετρας είναι το αριστερό χέρι της αγίας Μαρίας της Μαγδαληνής της Μυροφόρου - λογίζεται συνκτίτορας της Μονής - που διατηρείται ακέραιο εδώ και 2.000 χρόνια. Η Μονή σήμερα αριθμεί περί τους 50 καλλιεργημένους και δραστήριους μοναχούς.

Το μοναστήρι και οι Άγιες εικόνες

Χιλιάδες πιστοί κάθε χρόνο έχουν τη μοναδική ευκαιρία να πάρουν μαζί τους στις αποσκευές τους κάτι από αυτό το μεγαλείο που βίωσαν στην εμβληματική Μονή. «Θαμπωμένοι» από τα έργα της Βυζαντινής Αγιογραφίας, ενδυναμωμένοι από τις προσευχές μπροστά από ιστορικές εικόνες της Χριστιανοσύνης, επισκέπτες από όλο τον κόσμο και φυσικά και από την Ελλάδα, αποχωρούν από την Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας έχοντας περάσει από την εξαιρετικά οργανωμένη και πλούσια σε αγιογραφικό υλικό, έκθεση που φιλοξενείται.

Μια έκθεση που συνδυάζει την υψηλή τέχνη της Ορθόδοξης Αγιογραφίας και της Βυζαντινής Τέχνης, την αυθεντικότητα των μοναδικών αγιογράφων και φυσικά την έγκριση και πιστοποίηση των Μονών και Εκκλησιών που την πλαισιώνουν και φιλοξενούν στις προθήκες της. Σε αυτήν την έκθεση, το Christianity Art δεν θα μπορούσε να μη δίνει καθολικά το "παρών" εδώ και περισσότερα από 40 χρόνια που λειτουργεί στο χώρο της Βυζαντινής Αγιογραφίας. Άλλωστε δεν υπάρχει προβεβλημένο σημείο της μοναστικής ιεροσύνης και της εκκλησιαστικής ζωής που να μην έχει προσεγγίσει η μοναδική εταιρεία στον Ορθόδοξο κόσμο που παράγει αυθεντικές εικόνες με πνευματική, καλλιτεχνική και συλλεκτική αξία.

Το εκθετήριο του Christianity Art στην Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας