Τι είναι η αχαριστία; Ψυχασθένεια ή Φυσιολογικό ανθρώπινο χαρακτηριστικό;
Από τους μεγάλους φιλοσόφους της Αρχαιότητας έως τους Πατέρες και Αγίους της Χριστιανοσύνης και από τους επιστήμονες μέχρι τον απλό κόσμο, η αχαριστία θεωρείται ψυχασθένεια, και αν η λέξη μας πέφτει βαριά, σίγουρα η αγνωμοσύνη δεν είναι ένα ανθρώπινο χαρακτηριστικό, μια φυσιολογική συμπεριφορά.
Όσοι λοιπόν θεωρούν υπερβολικό τον χαρακτηρισμό «ψυχασθένεια» ας σκεφτούν πόσο λογική και φυσιολογική συμπεριφορά μπορεί να είναι, να τσακίζεις το χέρι που σε αγκάλιασε και σου πρόσφερε βοήθεια, να δαγκώνεις το χέρι που σε ταΐζει (ούτε ο σκύλος δεν το κάνει).
🔸 Αχαριστία είναι να μην εκτιμάς κάτι που σου έχει χαριστεί να απολαύσεις και το καταστρέφεις.
🔸 Αχαριστία είναι να έχεις κάτι σε αφθονία και να μην το μοιράζεσαι με τους λιγότερο ευνοημένους που βρίσκονται σε ανάγκη και έλλειψη.
🔸 Αχαριστία είναι όταν δεν αναγνωρίζεις τίποτα σε όσους έχουν συμβάλλει στην επιτυχία σου, πάρα μόνο στον εαυτό σου.
🔸 Αχαριστία είναι να μην ικανοποιείσαι με τίποτα.
🔸 Αχαριστία είναι να εκδικείσαι με αδιαφορία ή και κακία αυτόν που σε ευεργέτησε επειδή πολύ απλά δεν έχεις τη δύναμη, την επιθυμία και το μεγαλείο ψυχής να αναγνωρίσεις ότι χρωστάς και πρέπει να επιστρέψεις πίσω έστω λίγη από τη χάρη που σου δόθηκε.
Αν πρόδωσαν τον Χριστό, σκεφτείτε εμάς…
Δύσκολα αποδεχόμαστε ότι ο συγγενής, ο σύντροφος, ο συνάδελφος, ο φίλος μπορεί να μας προδώσει, να μας εξαπατήσει και να μας πληγώσει, ξεχνώντας την εμπιστοσύνη, την αγάπη, τη δοτικότητα με την οποία τον περιβάλλαμε, τον χρόνο που αφιερώσαμε η ακόμα και τις θυσίες που κάναμε για εκείνον. Ας μη ξεχνάμε όμως ότι και ο Ιούδας ήταν ένας από τους μαθητές του Ιησού.
Η αχαριστία και η αγνωμοσύνη δεν είναι άπλα κακές συμπεριφορές και σημάδι των καιρών μας. Είναι ψυχική αναπηρία. Το να μην έχεις την καλή διάθεση να ανταποδώσεις την αγάπη η τη βοήθεια σε κάποια βαθμό, σε κάποια μορφή, υποδηλώνει ψυχική φτώχεια και ναρκισσισμό. Το να βλάπτεις χωρίς ενδοιασμούς κάποιον που σου έχει φερθεί καλά, θεωρείται μια άσχημη ασθένεια της ψυχής που χρειάζεται θεραπεία.
Ο άνθρωπος που έχει απενεργοποιημένη συνείδηση βρίσκει δικαιολογίες για κάθε του πράξη. Η έλλειψη ενσυναίσθησης για τον συνάνθρωπο τον καθιστά καθιστά αδίστακτο, εγωκεντρικό, τοξικό.
Είναι θέμα γονιδίων, βιωμάτων η έλλειψη παιδείας; Όποια και να είναι η αιτία, δεν μπορεί να λειτουργεί ως άλλοθι για καιρό, κάποτε πρέπει να εγκαταλείψουμε τους αχάριστους και να μην τους στηρίζουμε πλέον και κάποτε οι αχάριστοι πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι οφείλουν να αποδεχθούν την ευεργεσία, να την ανταποδώσουν, να ευχαριστήσουν και σίγουρα να μην επιστρέψουν κακό αντί καλού.
Και πως θεραπευόμαστε;
Το κλειδί της μεταστροφής είναι η ενδοσκόπηση, η αυτογνωσία και η πνευματικότητα. O άνθρωπος αλλάζει και προχωρά πέρα από γονίδια, ταμπέλες και βιώματα αν το θέλει και προσπαθεί. Η ζωή αποκτά νόημα μόνο όταν αρχίζουμε να εξημερώνουμε ένστικτα και να φωτίζουμε σκοτεινές γωνίες της ύπαρξης μας.
Aχαριστία και αγνωμοσύνη
Ο λυρικός Καλλίμαχος έγραψε σε έναν ύμνο του: «Κανένας πιο βέβαιος εχθρός από τον αχάριστο που ευεργετήθηκε!», ενώ ο Θεόφραστος, στους Χαρακτήρες του, γενικεύει: «Η αχαριστία είναι προδοσία απέναντι στην ανθρωπότητα. Είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να βγάλει κάποιος από μέσα του και μεγάλη πληγή και πόνος για τον αποδέκτη της, ειδικά όταν έχει δώσει τα πάντα από αγάπη». Ο Πλάτων ασχολούμενος με την πλευρά του ευεργετήσαντος σημείωνε: «Είναι οδυνηρό να ακούς να σε κακολογούν μετά από μια ευεργεσία που έκανες» και ο Ξενοφών προχωρώντας πιο πέρα δογματίζει: «Επακόλουθο της αχαριστίας είναι η αναισχυντία».
Ο Ευριπίδης συμβούλευε: «Αγνώμων μη γίνου» ενώ ο ιστορικός Πολύβιος αφού ορθώς χαρακτηρίζει την αχαριστία παιδί της ευεργεσίας, συνιστά στους αγνώμονες: «Μη ρίχνεις πέτρα στο πηγάδι που σε δρόσισε». Ο Μ. Αλέξανδρος, μάλλον συνηθισμένος από την αγνωμοσύνη των δικών του ανθρώπων, έλεγε: «Είναι ανθρώπινο να ακούς να σε κακολογούν μετά από μια ευεργεσία που έκανες» όμως, ο Νεοπλατωνικός Πρόκλος, χαρακτήριζε την αχαριστία «τέκνο της υπερηφάνειας».
Ο Ρωμαίος τραγικός Πλαύτος σημείωνε: «Πικρή είναι η απογοήτευση όταν σπείρεις ευεργεσίες και θερίσεις ύβρεις» τονίζοντας ότι: «αγαπάς ένα μηδενικό, όταν αγαπάς έναν αχάριστο», ενώ ο Σαίξπηρ προσθέτει στα προηγούμενα: «Τον αχάριστο άνθρωπο, όταν τον καθίσεις στον ώμο σου, θα προσπαθήσει να ανέβει στο κεφάλι σου!». Τέλος, πολύ σοφά, ο Μάρκ Τουαίην σημειώνει: «Αν περιμαζέψεις έναν πεινασμένο σκύλο και τον ταΐσεις, δεν πρόκειται να σε δαγκώσει. Αυτή είναι η βασική διαφορά ανάμεσα στο σκύλο και τον άνθρωπο.»
Ο Απόστολος Παύλος συμπεριλαμβάνει την αγνωμοσύνη μεταξύ των μεγάλων κακών λέγοντας: «Εις καιρούς χαλεπούς έσονται οι άνθρωποι φίλαυτοι, φιλάργυροι, αλαζόνες, υπερήφανοι, βλάσφημοι, γονεύσιν απειθείς, αχάριστοι, ανούσιοι, άστοργοι» (Β΄Τιμ. γ΄2).
Άγιος Παϊσιος: «Η μεγαλύτερη αμαρτία είναι η αχαριστία»
Ο Άγιος Παϊσιος θεωρούσε προϋπόθεση της ύπαρξης αχαριστίας την έλλειψη χάριτος από τον Θεό. Συνέδεε τον αχάριστο άνθρωπο με εκείνον που ολιγοπιστεί ή που δεν πιστεύει καθόλου και ζει τη δική του ζωή μακριά από τον Θεό.
«Να ζείτε σε διαρκή δοξολογία και ευχαριστία προς τον Θεό, διότι η μεγαλύτερη αμαρτία είναι η αχαριστία και ο χειρότερος είναι ο αχάριστος»
«Προσπαθήστε να κόψετε τα πάθη σας και τα ελαττώματα σας απ’ τα οποία είναι γεμάτη η καρδιά σας»
«Όλα τα θηρία του κόσμου είναι μέσα της. ‘Όταν κόψουμε τα μεγάλα μας πάθη, εύκολα εξαφανίζονται και τα μικρά»
«Να ζείτε σε διαρκή δοξολογία και ευχαριστία προς τον Θεό, διότι η μεγαλύτερη αμαρτία είναι η αχαριστία και ο χειρότερος είναι ο αχάριστος».
