Πότε γιορτάζουμε φέτος τον Άγιο Γεώργιο - Γιατί είναι «κινητή» γιορτή;
O Άγιος Γεώργιος είναι ένας από τους πιο σημαντικούς, τους πλέον δημοφιλείς Αγίους της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας αλλά και του Χριστιανικού κόσμου και ονομάζεται επίσης Μεγαλομάρτυς και Τροπαιοφόρος.
Η εικόνα του Αγίου Γεωργίου έχει μια περίοπτη θέση στους Ορθόδοξους Ναούς, ακόμη και αν δεν είναι αφιερωμένοι στο συγκεκριμένο Άγιο ενώ σε πάμπολα σπίτια Χριστιανών – ακόμη και αν δεν υπάρχει κάποιος Γιώργος ή Γεωργία σε αυτό - κρατά τον δικό της, ιδιαίτερο χώρο στο εικονοστάσι τους. Ειδικά στη χώρα μας, δεν υπάρχει περιοχή που να μην έχει εξωκλήσι ή εκκλησία αφιερωμένη στη μνήμη Του, ενώ το όνομα Γεώργιος είναι από τα πλέον συνηθισμένα.
Όλοι γνωρίζουμε ότι η γιορτή του Αγίου Γεωργίου είναι «κινητή». Τυπικά γιορτάζει στις 23 Απριλίου αλλά ορισμένες χρονιές, όπως φέτος, η γιορτή του Αγίου Γεωργίου μετατίθεται. Αυτό γίνεται όταν η 23η Απριλίου προηγείται χρονικά, «πέφτει» πριν από το Πάσχα, οπότε η ημέρα – τιμής του σπουδαίου αυτού Αγίου Γεωργίου μετατίθεται για τη Δευτέρα του Πάσχα.
Από την άλλη πλευρά οι γιορτές που συμπίπτουν τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή ή τη Μεγάλη Εβδομάδα, όπως για παράδειγμα η εορτή του Αγίου Γεωργίου ή του Αγίου Μάρκου, μετατίθενται την Κυριακή πριν από αυτές ή την εβδομάδα της Διακαινησίμου, την εβδομάδα δηλαδή που ακολουθεί μετά την Κυριακή του Πάσχα. Αξίζει να τονίσουμε ότι δεν στηρίζεται πουθενά η πεποίθηση ότι ο Άγιος Γεώργιος τιμάται μετά το Πάσχα, καθώς τα εκκλησιαστικά τροπάρια του Αγίου Γεωργίου περιέχουν αναστάσιμα λόγια, που δεν είναι δυνατό να τα ψάλουν… πριν από την Ανάσταση.
Με βάση την Εκκλησία, κάθε Κυριακή, είναι ημέρα αναστάσιμη. Απλώς, η ακολουθία του Αγίου Γεωργίου είχε γραφτεί πριν από την αλλαγή του ημερολογίου και τότε η εορτή έπεφτε πάντα μετά το Πάσχα. Έτσι, φέτος, η γιορτή του Αγίου Γεωργίου «πέφτει» τη Δευτέρα 3 Μαΐου 2021 (Δευτέρα του Πάσχα).
Ο Άγιος Γεώργιος γεννήθηκε μεταξύ 275 και 281 μ.Χ. στη Νικομήδεια της Βιθυνίας. Ο πατέρας του Γερόντιος καταγόταν από εύπορη οικογένεια της Καππαδοκίας και ήταν στρατιωτικός και Συγκλητικός. Η μητέρα του Πολυχρονία καταγόταν από τη Λύδδα της Παλαιστίνης. Και οι δύο γονείς του Γεωργίου είχαν βαπτιστεί χριστιανοί.
Μετά τον θάνατο του πατέρα Του, η οικογένειά Του μετακόμισε στη Λύδδα, την πατρίδα της μητέρας του. Σε νεαρή ηλικία, ο Γεώργιος ακολούθησε στρατιωτική καριέρα και εντάχθηκε στο Ρωμαϊκό Στρατό. Γρήγορα ξεχώρισε για τις ικανότητες και την ανδρεία του κι έλαβε το αξίωμα του Τριβούνου. Ο αυτοκράτορας Διοκλητιανός τον προήγαγε σε Δούκα (διοικητή) και Κόμη (συνταγματάρχη) στο σώμα της αυτοκρατορικής φρουράς.
Το 303 μ.Χ. ο Διοκλητιανός ξεκίνησε τους διωγμούς κατά των Χριστιανών. Ο Γεώργιος αρνήθηκε να εκτελέσει τις διαταγές του και ομολόγησε την πίστη Του. Ο αυτοκράτορας, εξοργισμένος, διέταξε να υποβάλουν τον Γεώργιο σε φρικτά βασανιστήρια, προκειμένου να απαρνηθεί την πίστη Του.
Αφού τον λόγχισαν, του ξέσχισαν τις σάρκες με ειδικό τροχό από μαχαίρια. Έπειτα τον έριξαν σε λάκκο με βραστό ασβέστη και στη συνέχεια τον ανάγκασαν να βαδίσει με πυρωμένα μεταλλικά παπούτσια. Ο Γεώργιος υπέμεινε καρτερικά το μαρτύριο και στις 23 Απριλίου 303 μ.Χ. αποκεφαλίστηκε στα τείχη της Νικομήδειας.
Το λείψανο του Γεωργίου, μαζί με αυτό της μητέρας του, η οποία μαρτύρησε την ίδια ή την επόμενη ημέρα, μεταφέρθηκε και τάφηκε στη Λύδδα. Από εκεί, όπως βεβαιώνουν οι πηγές, οι Σταυροφόροι πήραν τα ιερά λείψανα της Αγίας Πολυχρονίας και τα μετέφεραν στη Δύση. Επί του τάφου του Γεωργίου ο Μέγας Κωνσταντίνος έκτισε ναό.
Η μεγάλη επίδραση του Αγίου Γεωργίου
Η θαυμαστή Πίστη και υπομονή αλλά και καρτερία που επέδειξε ο Γεώργιος κατά τη διάρκεια του μαρτυρίου του και τα θαύματα που επιτέλεσε, συνετέλεσαν στη μεταστροφή πολλών Ρωμαίων στον Χριστιανισμό, με πιο γνωστή περίπτωση, αυτή της συζύγου του Διοκλητιανού, Αλεξάνδρας, η οποία ασπάστηκε τον Χριστιανισμό μαζί με τους δούλους της Απολλώ, Ισαάκιο και Κοδράτο. Η μνήμη τους τιμάται στις 21 Απριλίου.
Η φήμη του Γεωργίου διαδόθηκε σε όλη την Ανατολή. Ήδη, τον 4ο αιώνα υπήρχαν στη Συρία ναοί με το όνομά του, ενώ στην Αίγυπτο είχαν χτιστεί προς τιμήν του 40 ναοί και 3 μοναστήρια. Στην Κωνσταντινούπολη αναφέρεται ναός του Γεωργίου, ήδη, από την εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου.
Το απολυτίκιο του Αγίου Γεωργίου
Ως των αιχμαλώτων ελευθερωτής
και των πτωχών υπερασπιστής,
ασθενούντων ιατρός, βασιλέων υπέρμαχος,
τροπαιοφόρε, μεγαλομάρτυς Γεώργιε,
πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ
σωθήναι τα ψυχάς ημών.
Τα αποδοθέντα εις τον Άγιο θαύματα είναι πάμπολλα. Το μεγαλύτερο είναι η Δρακοκτονία. Σύμφωνα με την παράδοση, στα περίχωρα της Κυρήνης, περιοχή της σημερινής Λιβύης, υπήρχε ένα δράκος που παραφύλαγε σε μια πηγή και εμπόδιζε την ύδρευση του χωριού, ενώ κατέτρωγε τους περαστικούς.
Για να εξευμενίσουν τον δράκο, οι χωρικοί του έστελναν κάθε μέρα ως τροφή από ένα παιδί, το οποίο επέλεγαν δια κλήρου. Ο Θεός τους λυπήθηκε κι έστειλε τον Άγιο Γεώργιο για να εξολοθρεύσει τον δράκο, σε μία ημέρα που ήταν έτοιμος να καταβροχθίσει την όμορφη μοναχοκόρη του τοπικού άρχοντα. Ο Άγιος, μετά από φοβερή μονομαχία με τον δράκο, τον σκότωσε κι έσωσε την ωραία κόρη. Τότε, ο πατέρας της, αλλά και όλο το χωριό που ήταν ειδωλολάτρες, βαπτίστηκαν Χριστιανοί.
Έθιμα
Στο Όλβιο Ξάνθης αναβιώνει το έθιμο των πεχλιβάνηδων. Νεαροί παλαιστές (πεχλιβάνηδες), φορώντας δερμάτινο παντελόνι και αλειμμένοι με λάδι, επιδίδονται σ ’ένα είδος ελληνορρωμαϊκής πάλης, ιδιαίτερα δημοφιλούς στην Τουρκία. Νικητής αναδεικνύεται αυτός που θα βάλει πλάτη τον αντίπαλό του ή θα του κατεβάσει το παντελόνι. Το έθιμο λέγεται ότι αναπαριστά τη μάχη του Αγίου Γεωργίου με τον δράκο και ήρθε στην Ελλάδα από τους πρόσφυγες της Κωνσταντινούπολης.
Το έθιμο των πεχλιβάνηδων αναβιώνει και στην Ανθή Σερρών. Οι ρίζες του, εδώ, βρίσκονται στα χρόνια της τουρκοκρατίας, όταν τα θαρραλέα παλληκάρια του χωριού, παίρνοντας την ευλογία από τον Αη-Γιώργη, πάλευαν με τα πρωτοπαλίκαρα των Τούρκων και κατάφερναν επιδεικνύοντας δύναμη και θάρρος να τα νικήσουν.
Στο Νέο Σούλι Σερρών γίνεται η αναπαράσταση της νίκης του Αγίου Γεωργίου επί του δράκου από νέους του χωριού. Το δρώμενο της «Δρακοκτονίας» συγκεντρώνει πολύ κόσμο κάθε χρόνο. Ακολουθεί γλέντι με χορό, κρασί και παραδοσιακό φαγητό.
Η Αράχωβα Βοιωτίας τιμά τον προστάτη Άγιό της με τριήμερες εκδηλώσεις, το «Πανηγυράκι», όπως το ονομάζουν οι ντόπιοι. Περιλαμβάνει δρώμενα, παραδοσιακά αγωνίσματα, τοπικούς χορούς και παραδοσιακή μουσική. Την εικόνα του Αγίου Γεωργίου, κατά τη διάρκεια της περιφοράς της, συνοδεύουν νέοι και νέες της περιοχής με τοπικές ενδυμασίες.
Στην Ασή Γωνιά Χανίων οι κτηνοτρόφοι της περιοχής συρρέουν με τα κοπάδια τους στην εκκλησία του Αη-Γιώργη του Γαλατά για να πάρουν την ευλογία του. Τα ζώα, στολισμένα με τα πιο μελωδικά λέρια (κουδούνια), μαντρώνονται στην «κούρτα» έξω από την εκκλησία κι αρμέγονται ένα-ένα.
Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας γίνονται αυτοσχέδιες ιπποδρομίες προς τιμή του Αγίου (Καλλιόπη Λήμνου, Πλατύ Μεσσηνίας, Άγιος Γεώργιος Μεσολογγίου).
