ΔΙΑΣΗΜΟΙ ΝΑΟΙ ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΟΙ ΣΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ - ΠΑΝΑΓΙΑ ΕΚΑΤΟΝΤΑΠΥΛΙΑΝΗ ΜΕ ΤΙΣ 99 ΦΑΝΕΡΕΣ ΠΥΛΕΣ ΚΑΙ ΤΗΝ 1 ΑΦΑΝΗ

Η ιστορική και καλλιτεχνική αξία του ναού την καθιστά ένα αριστούργημα, για το οποίο ελάχιστα στοιχεία δίνονται από ιστορικές πηγές, ενώ πολλά του στοιχεία παραμένουν σκοτεινά και αποδίδονται στη δια στόματος παράδοσης.

Ο ναός που βρίσκεται στο κέντρο του λιμανιού της Πάρου, στην Παροικιά, είναι αναμφίβολα επιβλητική, εξαιρετικά καλά συντηρημένη και πανέμορφη. Η Παναγία Εκατονταπυλιανή ή Καταπολιανή, δηλαδή η Παναγία που βρίσκεται προς το μέρος της πόλης, κρατά και τα δύο της ονόματα, σε παράλληλη χρήση από τον 16ο αιώνα. Στον κυρίως ναό, η ομώνυμη εικόνα, έργο του 17ου αιώνα, αποτελεί τη δεύτερη εικόνα των Κυκλάδων σε προσκυνήματα μετά την εικόνα της Παναγίας της Τήνου.

Σύμφωνα με τη χριστιανική παράδοση, κτήτορες της Εκκλησίας ήταν ο Άγιος Μέγας Κωνσταντίνος και η μητέρα του η Αγία Ελένη και η ονομασία της Εκατονταπυλιανή αποδίδεται στις πύλες της, στις 99 φανερές της πόρτες και στη 1 που δεν είναι φανερή και παραμένει αφανής έως ότου οι Έλληνες πάρουν την Πόλη, έως ότου δηλαδή ανοίξει η αντίστοιχη μυστική πόρτα που βρίσκεται στην Αγία Σοφιά. Ωστόσο, το κτίσμα δεν έχει φυσικά τόσες πολλές πύλες, αλλά έναν σημαντικό αριθμό αψιδωτών αρχιτεκτονημάτων που δίνουν την ψευδαίσθηση πυλών.

Η εκκλησία, τρίκλιτη βασιλική που χτίστηκε από τον Μέγα Κωνσταντίνο περίπου τον 4ο αιώνα είναι το μεγαλύτερο σε μέγεθος παλαιοχριστιανικό μνημείο της ελληνικής επικράτειας. Το σύνολο του κτίσματος διαμορφώθηκε επί αυτοκρατορίας Ιουστινιανού (6ος αιώνας) και φέρει σύμμικτα αρχιτεκτονικά στοιχεία, παλαιοχριστιανικά, βυζαντινά και μεταβυζαντινά. Το κτήριο περιλαμβάνει και στοιχεία από μάρμαρο, καταδεικνύοντας απομεινάρια της αρχαιότητας που βρέθηκαν στο σημείο και έγιναν τμήμα του ευρύτερου συγκροτήματος, το οποίο περιλαμβάνει τον κυρίως ναό της Παναγίας με τα τρία του παρεκκλήσια και τη Βασιλική του Αγίου Νικολάου, τον ναό της Αγίας Θεοδοσίας, το παρεκκλήσι του Αγίου Δημητρίου, το Βαπτιστήριο και γύρω κελιά.

Αν βρεθείτε στην Πάρο μην παραλείψετε να επισκεφθείτε τον ναό της Παναγίας Εκατονταπυλιανής. Θα νιώσετε την ομορφιά του οικοδομήματος και την αίσθηση μυστηρίου, από τον περίλαμπρο ναό, για την ύπαρξη του οποίου στηριζόμαστε σε προφορικές παραδόσεις και όχι σε ιστορικές πηγές.