Ο ναός του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη

Χτισμένος στα μέσα του 5ου αιώνα μ.Χ., στον τόπο του μαρτυρίου του Αγίου Δημητρίου, ο ομώνυμος ναός, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της πόλης της Θεσσαλονίκης, πραγματικό στολίδι ιστορικής, αρχιτεκτονικής και θρησκευτικής αξίας. Σε ρυθμό πεντάκλιτης βασιλικής με κάθετο κλίτος, διπλούς γυναικωνίτες και μακριές διπλές σειρές με κολώνες, ο ναός είχε υποστεί καταστροφή από πυρκαγιά δύο φορές, τον 7ο αιώνα και το 1917 (5 και 6 Αυγούστου). Λίγο μετά την άλωση της Πόλης, ο λαός μετατράπηκε σε Τζαμί από τους Τούρκους καταχτητές έως και το 1912.

Έπειτα από την ολική σχεδόν καταστροφή που υπέστη από την καταστροφική πυρκαγιά του 1917 και την ολική αποκατάσταση των ζημιών με εκτενείς εργασίες που διήρκησαν έως το 1948, ο ναός λειτουργεί κανονικά και αποτελεί μνημείο τέχνης όχι μόνο για τη Θεσσαλονίκη αλλά και για όλη τη χριστιανοσύνη. Κατά την είσοδο στον ναό, ο επισκέπτης αντικρίζει την εικόνα της Παναγίας της Ιεροσολυμίτισσας (αντίγραφο της εικόνας που βρίσκεται στον τάφο της Παναγίας στη Γεσθημανή.

Δίπλα της, η εικόνα του 1948 που αναπαριστά τον Άγιο Δημήτριο δεόμενο, υποδεχόμενο τον προσκυνητή. Στο βορειοδυτικό τμήμα του ναού δεσπόζει η τοιχογραφία της Σταύρωσης του 11ου αι. Μέσα στον ναό υπάρχει λάρνακα με τα λείψανα του Αγίου Γρηγορίου αλλά και ο τάφος ενός ευσεβή χριστιανού, του Λουκά Σπανδούνη (ταφή 1481), ο οποίος πλήρωνε εξαιρετικά υψηλό φόρο στους Τούρκους, προκειμένου να παραμένει ο Ναός «ανοιχτός» στους πιστούς χριστιανούς Θεσσαλονικείς.

Σημαντική θέση στον ναό κατέχουν τα ψηφιδωτά, τα περισσότερα του 5ου έως και του 7ου αι. που διατηρούν ακόμη ζωντανή την εξαιρετική τεχνική της εποχής και την χρωματική τους ζωντάνια. Δίπλα στα ψηφιδωτά, εξίσου σημαντικής αξίας, στέκονται και οι τοιχογραφίες αλλά και τα γλυπτά του ναού, με σημαντικότερα, τους κίονες που διαχωρίζουν τον ναό σε πέντε κλίτη.

Στη μέση του ναού, βρίσκεται μαρμάρινο κιβώριο, σε αντικατάσταση του αρχικού εξαγωνικού κιβωρίου που φυλάσσονταν το λείψανο του Αγίου Δημητρίου, το οποίο κιβώριο καταστράφηκε σε επιδρομή Σαρακηνών το 904μ.Χ.. Το σημείο όπου βρίσκεται το νέο κιβώριο με τα λείψανα του Αγίου, αποτελεί το ιερότερο σημείο του Ναού, τόπο προσκυνήματος για χιλιάδες χριστιανούς από όλο τον κόσμο. https://www.agdimitriosthes.gr/